اعتماد به نفس نگرشی در مورد مهارت‌ها و توانایی‌های شماست به طوری که خود را می‌پذیرید و به خود اعتماد دارید. شما نقاط قوت و ضعف خود را به خوبی می‌شناسید و دیدگاه مثبتی نسبت به خود دارید.از طرفی انتظارات و اهداف واقع بینانه ای برای خود تعیین می‌کنید، قاطعانه ارتباط برقرار می‌کنید و می‌توانید انتقادات دیگران نسبت به خود را مدیریت کنید.
از سوی دیگر، اعتماد به نفس پایین ممکن است باعث شود به خود شک و تردید داشته باشید، منفعل یا مطیع باشید و یا در اعتماد به دیگران مشکل داشته باشید. علاوه بر این، ممکن است احساس حقارت داشته باشید، مورد بی‌مهری قرار بگیرید یا نسبت به انتقاد حساس باشید. احساس اعتماد به نفس ممکن است به موقعیت های مختلف بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، شما می‌توانید در برخی زمینه ها، مانند تحصیلات، اعتماد به نفس زیادی داشته باشید، اما در برخی دیگر مانند روابط، اعتماد به نفس تان پایین باشد.
دلایل اعتماد به نفس بالا یا پایین
داشتن اعتماد به نفس بالا یا پایین به ندرت با توانایی‌های واقعی شما مرتبط است و بیشتر بر اساس تصورات شما از خودتان است. تعابیر شما از خودتان در حقیقت از ذهن شما می‌آید و ممکن است صحت نداشته باشد.
اعتماد به نفس پایین ممکن است ناشی از تجارب مختلف مانند: بزرگ شدن در یک محیط غیرحمایتی و انتقادی، جدا شدن از دوستان یا خانواده برای اولین بار، قضاوت بیش از حد خود یا ترس از شکست باشد. افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند اغلب در تفکر خود دچار اشتباه می‌شوند.
اعتماد به نفس در دوره نوجوانی
نوجوانی دوره ای است که بین کودکی و بزرگ‌سالی قرار دارد.
در این دوره نوجوانان به لحاظ جسمی و ذهنی تغییر می‌کنند و روابط‌شان با دوستان و اعضای خانواده دگرگون می‌شود.
آنها برای اولین بار متوجه می‌شوند که همه چیز در بهترین حالت خود نیست. تغییرات زندگی آنها ممکن است سریع تر از رشد توانایی های آنها برای سازگاری باشد. این امر موجب می‌شود نوجوانان اغلب احساس بی‌کفایتی کنند.
اوج این احساس در اوایل دوران نوجوانی رخ می‌دهد و با تثبیت شدن هویت رفته رفته بهبود می‌یابد.نوجوانی که خودباوری ضعیفی دارد بیشتر دچار تنهایی می‌شود، نسبت به همسالان خود برخورد نامناسب‌تری دارد و نسبت به انتقاد تحریک‌پذیرتر است.
- نوجوانی که اعتماد به نفس پایینی دارد، کمتر در فعالیت ها شرکت می‌کند و احتمالاً دوستان کمتری دارد. در نتیجه وقتی در گروه همسالان قرار می‌گیرد نسبت به فشار گروه همسالان آسیب پذیری بیشتری نشان می‌دهد. اگر والدین تغییرات این دوره را به رسمیت بشناسند، احساسات نوجوان را تأیید کنند و برای انطباق با تغییرات ناگهانی به او کمک کنند و کنار او باشند، نوجوان با اطمینان بیشتری به جست‌و‌جو و تثبیت هویت خود می پردازد.
نشانه های اعتماد به نفس پایین در نوجوانان
از نشانه های یک نوجوان که از کمبود اعتماد به نفس رنج می برد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱-انزوا و احساس تنهایی شدید
۲-احساس شرم زیاد
۳-گرایش به رفتارهای خود مخرب و اعتیادی از جمله تمایل به سیگار، مواد مخدر و الکل
بیشتر بخوانید: بهترین کلینیک روانشناسی در تهران چه ویژگی هایی دارد؟
راهکار های افزایش اعتماد به نفس
افکار منفی خود را شناسایی کنید
افکار منفی شما ممکن است با جملاتی مانند : «من نمی‌توانم این کار را انجام دهم»، «مطمئناً شکست خواهم خورد»، :«هیچکس نمی خواهد آنچه را که من می‌گویم بشنود.» خود را نشان دهد. این صدای درونی بدبینانه و بی‌فایده است و شما را از دست‌یابی به عزت نفس بالا و اعتماد به نفس بیشتر باز می‌‌دارد.
افکار منفی خود را به افکار مثبت تبدیل کنید
همانطور که به افکار منفی خود توجه می‌کنید، آنها را با افکار مثبت جایگزین کنید. این عمل ممکن است با گفتن جملات تاکیدی به خود ، مانند: «من سعی می‌کنم امتحانش کنم»، «اگر تلاش کنم می‌تونم موفق شم» یا «دیگران به حرف های من گوش می‌دهند» موثر باشد. برای این کار می‌توانید تنها با چند جمله‌ی کوچک و مثبت شروع کنید.
استعداد های خود را شناسایی کنید
هر فردی در زمینه ای استعداد و توانایی خاص خود را دارد، بنابراین زمینه‌هایی که در آنها استعداد دارید را کشف کنید و سپس روی استعدادهای خود تمرکز کنید و به آنها افتخار کنید. چه از طریق هنر یا موسیقی و چه از طریق نوشتن یا رقص خود را مطرح کنید . چیزی را پیدا کنید که از آن لذت می‌برید و استعدادی را پرورش دهید که با علاقه خود آن را دنبال کنید.
افزودن علایق یا سرگرمی های مختلف به زندگی‌تان نه تنها اعتماد به نفس شما را بیشتر می‌کند، بلکه شانس شما را برای ملاقات با دوستان سازگار نیز افزایش می‌دهد.
هنگامی که علاقه خود را دنبال می‌کنید، نه تنها اثر درمانی خواهد داشت، بلکه به شما احساس منحصر به فرد بودن و موفق بودن را می دهد و همه این‌ها می‌تواند به ایجاد اعتماد به نفس بیشتر کمک کند.
بیشتر بخوانید: از افسردگی و علت آن چه می‌دانید؟
به خود افتخار کنید
برای آن‌که حس بهتری به خود داشته باشید، نه تنها باید به استعدادها یا مهارت‌های خود افتخار کنید، بلکه باید به چیزهایی فکر کنید که شخصیت شما را به یک شخصیت ایده‌آل و خاص تبدیل کرده است. این ویژگی ها می تواند حس شوخ‌طبعی، حس شفقت، مهارت‌های گوش دادن یا توانایی شما برای مقابله با استرس باشد. شاید فکر کنید که ویژگی قابل تحسینی در مورد شخصیت شما وجود نداشته باشد ، اما اگر عمیقتر به خود بنگرید، متوجه خواهید شد که ویژگی های تحسین برانگیز زیادی دارید.
تعریف و تمجید هایی که از شما می شود را با روی گشاده بپزیرید
بسیاری از افراد با عزت نفس پایین در پذیرفتن تعریف و تمجید های دیگران از آنها مشکل دارند و تصور می‌کنند شخصی که از آنها تعریف می‌کند یا اشتباه می‌کند یا دروغ می‌گوید.
تعریف دیگران نسبت به خود را جدی بگیرید و به آنها پاسخ مثبت دهید. (گفتن «متشکرم» و لبخند زدن به خوبی حق مطلب را ادا می‌کند ). به فردی که از شما تعریف می‌کند یا ویژگی مثبتی از شخصیت‌تان را به شما می‌گوید نشان دهید که قدردان او هستید و تلاش کنید به نقطه‌ای برسید که بتوانید از صمیم قلب آن تعریف را بپذیرید. می‌توانید این تعریف را به لیست ویژگی‌های مثبت خود اضافه کنید و از آن برای تقویت اعتماد به نفس خود استفاده کنید.
کلام آخر
در انتها لازم است بگوییم که اعتماد به نفس بالا به کیفیت زندگی شما، کمک بسیار زیادی می‌کند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که حتما برای افزایش آن تلاش کنید. همچنین شما می‌توانید سوالات خود در رابطه با اعتماد به نفس را در بخش کامنت‌های همین مقاله مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط درمانگران کلینیک روانشناسی روانمهر به آنها پاسخ داده شود.
منبع:
- https://www.usf.edu/student-affairs/counseling-center/top-concerns/what-is-self-confidence.aspx#:~:text=Self%2Dconfidence%20is%20an%20attitude,assertively%2C%20and%20can%20handle%20criticism.
- https://www.wikihow.com/Build-Self-Confidence