در نقشه مغزی که با نام الکتروانسفالوگرافی (EEG)نیز شناخته می شود، الگوهای الکتریکی در سطح پوست سر اندازه گیری و بررسی می کنند. نقشه مغزی در واقع به بررسی فعالیت قشر مغز می پردازد که معمولا به عنوان امواج مغزی شناخته می شود.
qEEG نقشه مغز چیست؟
در حقیقت qEEG تجزیه و تحلیل EEG دیجیتالی است، و در اصطلاح عادی گاهی اوقات به آن “نقشه مغزی” نیز می گویند. qEEG تجزیه و تحلیل بصری EEG است که ممکن است به درک ما از EEG و عملکرد مغز کمک کند و حتی آن را تقویت کند.
الکتروانسفالوگرافی کمی (qEEG) روشی است که فعالیت EEG ثبت شده را از یک ضبط چند الکترودی با استفاده از کامپیوتر پردازش می کند.
EEG و اطلاعات qEEG مشتق شده می تواند توسط متخصصان به عنوان یک ابزار بالینی برای ارزیابی عملکرد مغز و ردیابی تغییرات در عملکرد مغز به دلیل مداخلات مختلف مانند نوروفیدبک یا دارو استفاده شود.
الکتروانسفالوگرام (EEG) فعالیت الکتریکی مغز انسان را توسط الکترودهایی که روی سطح پوست سر قرار می‌گیرند، ثبت می‌کند، که منعکس کننده فعالیت قشر زیرین است که معمولاً به عنوان امواج مغزی شناخته می‌شود.
کاربرد نقشه مغزی
الکتروانسفالوگرافی کمی یا QEEG (روشی در تکنیک‌های نقشه برداری مغز) شامل استفاده از روش های ریاضی برای داده های EEG، تحلیل های طیفی توان برای به دست آوردن معیارهای کمی است که با عملکردهای مغزی رفتاری-شناختی مرتبط هستند.
qEEG می تواند در نهایت نشانگرهای الکتروفیزیولوژیکی اختلالاتی مانند ADHD، اسکیزوفرنی، افسردگی، آسیب مغزی تروماتیک و اختلال وسواس فکری-اجباری را ارائه دهد . همچنین از این روش اغلب در تحقیقات پزشکی برای اندازه گیری اثرات قبل و بعد از مداخلات سلامت روان استفاده می شود.
معیار های تفسیر نقشه مغزی
بیشتر معیار های مورد مطالعه نقشه مغزی، توان مطلق و نسبی در باندهای فرکانسی مختلف هستند. ادبیات عصب شناسی باندهای فرکانسی دلتا، تتا، آلفا و بتا را متمایز می کند و آنها را با حالت های متمایز مرتبط می‌کند. که در ادامه به بررسی هریک از این بند ها می پردازیم.
زمانی که نوار دلتا وجود نداشته باشد یعنی فرد در حالت خواب است.
در رمزگذاری و بازیابی حافظه نقش دارد و با افزایش قدرت در هنگام خواب آلودگی همراه است.
در عملکردهای حرکتی (بر روی قشر حرکتی) و عملکرد شناختی نقش دارد.
نشانگر انتقال مهاری قشر مغز و همراه با افزایش قدرت در طول تمرکز فعال است.
چرا qEEG برای نوروتراپی انجام می شود؟
بسیاری از افراد در زمینه نوروتراپی وجود دارند که قبل از طراحی یک مداخله بالینی،نقشه مغز را انجام نمی دهند. این افراد در حال حاضر به خوبی برای این رشته در حال توسعه تمرین می کنند.
این بحث مطرح شده است که qEEG تنها راهی برای گرفتن هزینه‌های اضافی مراجعین است، بدون هیچ مدرک علمی مبنی بر منفعت استفاده از qEEG. هزینه های نقشه مغزی غیر قابل انکار است اما انجام منظم qEEG بدون مزیت درمانی قابل اثبات، توجیه آن را دشوار می کند.
شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از نقشه مغز و نوروفیدبک، تأثیر درمانی مثبتی دارد. طبق گزارشات به ثبت رسیده و آمار جامعی، کسانی که از تکنیک “احساس یا feeling” استفاده می‌کنند، در واقع از داده‌های qEEG
انواع نقشه مغزی
نقشه مغزی را در سه حالت مختلف می توان تهیه نمود. qEEG بر روی مجموعه ای از داده های EEG در طول وظایف فعال یا حالت استراحت ساخته شده است. که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
نشانگرهای الکتروفیزیولوژیکی برای برخی اختلالات
حجم زیادی از تحقیقات متمرکز بر شناسایی نشانگرهای الکتروفیزیولوژیکی برای اختلالات خاص وجود دارد. بررسی‌های اخیر نشان داده‌اند که پیش فعالی ( ADHD) در کودکان ثابت ترین و معتبرترین نشانگرها را در سراسر مطالعات نشان داده است، مشابه آنهایی که برای اسکیزوفرنی به دست آمده است. همچنین افسردگی و اختلال وسواس اجباری (OCD)علامت های نسبتاً قابل اعتمادی را نشان می دهند.
qEEG در پیش فعالان:
نقشه مغزی این افراد به گونه ای است که سطوح امواج بتا در آن پایین و سطوح امواج تتا در آن زیاد است.
qEEG در بیماران دو قطبی:
نقشه مغزی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی دارای سطح پایین دلتا و تتا و همچنین کاهش آلفا است.
قابل اطمینان ترین نشانگر افزایش توان مطلق در نوسانات موج آهسته (دلتا و تتا) و توان نسبی تتا در حالت استراحت (چشم های بسته و باز)، عمدتاً در نواحی جلویی است.
qEEG در افراد افسرده:
نقشه مغزی در افراد مبتلا به افسردگی دارای سطح بالا در تتا و بتا برای هر دو چشم بسته و باز و افزایش قدرت تتا در ناحیه پیشانی یا بخشی از مغز است .
ذکر این نکته ضروری است که qEEG ابزاری است که باید مکمل سایر مشاهدات بالینی باشد و نیاز به تفسیر نتایج توسط یک متخصص دارد.
هزینه نقشه مغزی
قیمت نقشه برداری مغزی در کلینیک های مختلف گوناگون می باشد چرا که هزینه گرفتن qEEG با توجه به معیار هایی همچون هزینه مربوط به نقشه برداری مغزی، هزینه جلسات درمانی پس از تست های تشخیصی و… سنجش می شود.
منابع