اختلال خودشیفتگی ه، یک وضعیت روانی است که در آن افراد احساس مهمی نسبت به خود، نیاز عمیق به توجه و تحسین بیش از حد، روابط آشفته و عدم همدلی با دیگران دارند. اما پشت این نقاب از اعتماد به نفس شدید، عزت نفس شکننده ای نهفته است که در برابر کوچکترین انتقادی آسیب پذیر است.
اختلال شخصیت خودشیفته در بسیاری از زمینه های زندگی مانند روابط عاطفی، کار، مدرسه یا امور مالی مشکلاتی ایجاد می کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی ممکن است به طور کلی ناراضی و ناامید باشند، به خصوص وقتی که لطف یا تحسین خاصی به آنها داده نمی شود که فکر می کنند سزاوار آن هستند، بسیار آشفته می شوند. آنها ممکن است روابط خود را ناتمام بدانند و دیگران از بودن در کنار آنها لذت نبرند. درمان اختلال شخصیت خودشیفته حول محور تاک تراپی (روان درمانی) است.
اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟
اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یکی از انواع اختلالات شخصیت است. افراد مبتلا به این وضعیت تصوری مغرورانه از خود داشته و نیاز به توجه زیاد افراد دیگر دارند.
این طبیعت انسان است که هر از گاهی خودخواه یا خواهان تعریف و تمجید سایر افراد باشند، اما خود شیفته ها آن را به افراط می‌کشند. آنها همچنین برای احساسات یا ایده های دیگران ارزشی قائل نیستند و نیازهای دیگران را نادیده می گیرند.
اما بین خودخواهی و داشتن اختلال شخصیت خودشیفته تفاوت وجود دارد. NPD یک بیماری روانی است.
اگر بتوانید تعدادی از ویژگی های زیر را تشخیص دهید، این فردی است که خود را جذب کرده است. اگر اکثر آنها را داشته باشند، ممکن است این اختلال را داشته باشند.
افراد مبتلا به NPD ممکن است عزت نفس بالایی نداشته باشند.
علائم خودشیفتگی
این کلمه برگرفته از یک افسانه یونانی است که در آن جوانی خوش تیپ به نام نارسیسوس انعکاس تصویر خود را در حوضچه ای از آب می بیند و عاشق آن می شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است:
- اغلب دیگران را ناراحت کند
- برای حفظ روابط خود چالش داشته باشد
- خودشان را در اولویت قرار دهند
- فکر می کنند خودشان راه “درست” را می دانند
- بیشتر اوقات در مورد خودشان فکر می کنند و در مورد خودشان زیاد صحبت می کنند
- خواهان توجه و تحسین هستند
- در مورد استعدادها و دستاوردهای خود اغراق می کنند.
- باور دارند که آنها خاص و منحصر به فرد هستند.
- اهداف غیر واقعی دارند
- دارای نوسانات خلقی گسترده و سریع هستند.
- در مورد موفقیت، پول و قدرت نامحدود خیال پردازی می کنند.
بیشتر بخوانید:ویژگی های بهترین کلینیک روانشناسی در تهران چیست؟
اختلال شخصیت خودشیفته و روابط
در بسیاری از زمینه های زندگی و در روابط نزدیک مشکلاتی ایجاد می کند. این مسائل بین فردی اغلب ناشی از علائم آن است، از جمله:
- حساس و آسیب پذیر
- واکنش بیش از حد به مسائل
- عدم تحمل انتقاد
- بهانه جویی برای عیب یا شکست خود
- عدم پذیرش مسئولیت
- تلاش برای تحت تأثیر قرار دادن دیگران
- احساس رقابت شدید با دیگران
- فقط با افرادی ارتباط برقرار می کند که به نظر می رسد در “سطح آنها” هستند.
- با عصبانیت واکنش نشان می دهد
ممکن است چنین شخصی اعتماد به نفس بالایی داشته باشد، اما گاهی اوقات برعکس است. ممکن است احساس ناامنی عمیقی در عمق وی وجود داشته باشد. همچنین ممکن است فردی خودشیفته باشد و این اختلال را نداشته باشد. آنها ممکن است بیش از حد رقابت کنند، اما نه در حدی که زندگی روزمره آنها را مختل کند.
ثابت شده است که مردم اغلب به سمت افراد خودشیفته گرایش پیدا می کنند و آنها را جذاب، کاریزماتیک و هیجان انگیز می دانند. اعتماد به نفس می تواند جذاب باشد. رهبران موفق اغلب دارای ویژگی های خودشیفتگی هستند.
تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته
هیچ آزمایش آزمایشگاهی برای تایید اختلال روانی وجود ندارد. اختلالات شخصیت الگوهای دیرینه، ریشه دار و ناکارآمد تفکر، رفتار و ارتباط با افراد دیگر است. این نشانه‌ها می‌توانند در سن ۸ سالگی ظاهر شوند، زمانی که کودکان از واکنش مردم به آنها آگاه می‌شوند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته تمایلی به درک این موضوع ندارند که خودشان ممکن است مشکل سلامت روانی داشته باشند و بنابراین ممکن است کمتر به دنبال ارزیابی یا درمان باشند.
یک مطالعه اخیر در دانشگاه اوهایو نشان می دهد که بسیاری از مردم به راحتی اعتراف می کنند که یک خودشیفته هستند. اختلال شخصیت خودشیفته در عین حال که بسیار رایج بوده اما نادر است.
علل و عوامل خطر اختلال شخصیت خودشیفته
علت دقیق این عارضه مشخص نیست. مانند بسیاری از اختلالات روانی و شخصیتی، احتمالاً به دلیل ترکیب پیچیده ای از عوامل از جمله:
- ژن ها
- محیط، از جمله روابط والدین و فرزند
- نوروبیولوژی
مطالعات و پژوهش های اخیر نشان می‌دهد، افرادی که والدینشان آنها را مورد تمجید بی پایان خود قرار می دهند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای اختلال شخصیت خودشیفته باشند. اما عکس این مورد نیز صادق است، کودکانی که نادیده گرفته می شوند یا مورد آزار قرار می گیرند، ممکن است به عنوان یک غریزه بقا دچار اختلال شخصیت خودشیفته شوند. آنها ممکن است احساس کنند که باید مراقب خود باشند زیرا هیچ کس دیگری این کار را نخواهد کرد.
اختلال شخصیت خودشیفته در مردان بیشتر از زنان اتفاق می افتد. معمولاً در نوجوانان یا بزرگسالان جوان ظاهر می شود. به خاطر داشته باشید که کودکان – و در واقع هر فرد – می تواند به گونه ای رفتار کند که گاهی اوقات خودشیفته به نظر می رسد. اما این امر معمولاً به این معنی نیست که آنها دارای اختلال شخصیت خودشیفته هستند یا بعداً به آن مبتلا خواهند شد.
درمان اختلال خودشیفتگی
هیچ درمان قطعی وجود ندارد، اما انجام درمان می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. هدف ایجاد عزت نفس در فرد و داشتن انتظارات واقع بینانه تر از دیگران است. درمان معمولاً مبتنی بر صحبت درمانی یا تاک تراپی است. گاهی اوقات مردم به این روش، روان درمانی می گویند.
این روش درمانی می‌تواند به فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی کمک کند تا بهتر با افراد دیگر ارتباط برقرار کند و احساسات و رفتارهای آنها را درک کند.
افراد دارای اختلال خودشیفتگی، بایستی اهداف و خواسته‌های غیرواقع‌بینانه را رها کنند، داروهایی برای درمان این اختلال روانی وجود ندارد، اما افسردگی و اضطراب گاهی با خودشیفتگی همراه است و داروهای مفیدی برای آن شرایط وجود دارد.
اگر فرد خودشیفته به سو مصرف الکل یا مواد مخدر سوء مبتلاست، درمان اعتیاد بیمار نیز باید در اولویت قرار گیرد.
در مورد کودکان، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند، والدینی که بیش از حد فرزندان خود را تحسین می‌کنند، این امر را کاهش دهند، در مقابل والدینی که به اندازه کافی به فرزند توجه و محبت نمی‌کنند، دست به کار شوند.
افراد خودشیفته می‌توانند یاد بگیرند که چگونه با دیگران به روش‌های مثبت تری ارتباط برقرار کنند، اما بستگی به این دارد که چقدر در برابر بازخورد انتقادی انعطاف دارند و چقدر مایل به تغییر هستند.
زندگی با اختلال خودشیفتگی
اگر فردی به اختلال خودشیفتگی مبتلاس، ممکن است وسوسه انگیز باشد که از درمان خودداری کند. در اینجا نکاتی برای مشاهده فرد وجود دارد:
- ذهن خود را باز نگه دارید
- روی اهداف و نتایج درمان تمرکز کنید
- به توصیه های پزشک خود عمل کنید
- برای هر گونه اعتیاد یا سایر مشکلات سلامت روان کمک بگیرید.
اگر با یک فرد مبتلا به NPD زندگی می کنید یا در رابطه نزدیک با آن هستید، در اینجا نکاتی برای مراقبت از خود آورده شده است:
- مرزها را تعیین کنید
- برای تغییر روند رابطه آماده باشید
- هرگونه نیاز به تایید فرد مبتلا به خودشیفتگی را کنار بگذارید
- به دنبال افراد دیگری باشید که از شما حمایت کنند
عوارض اختلال خودشیفتگی
عوارض اختلال شخصیت خودشیفته و سایر شرایطی که می تواند همراه با آن رخ دهد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بروز مشکلات در رابطه عاطفی
- بروز مشکل در محل کار یا مدرسه
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات سلامت جسمانی
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
- افکار خودکشی
بیشتر بخوانید: درمان قطعی اضطراب چگونه ممکن است؟
جلوگیری از بروز اختلال خودشیفتگی
از آنجایی که علت اختلال شخصیت خودشیفته ناشناخته است، هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. با این حال، ممکن است به موارد زیر کمک کند:
در اسرع وقت برای مشکلات سلامت روان دوران کودک خود اقدام گنید
در جلسات درمانی شرکت کنید تا راه های سالم برقراری ارتباط یا کنار آمدن با درگیری ها یا ناراحتی های عاطفی را بیاموزید
در کلاس ها یا کارگاه های آموزشی مخصوص والدین شرکت کنید و در صورت نیاز از درمانگران یا مددکاران اجتماعی کمک راهنمایی بگیرید.
منبع:
https://www.webmd.com/mental-health/narcissism-symptoms-signs#:~:text=Narcissism%20is%20extreme%20self%2Dinvolvement,behavior%20has%20on%20other%20people
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/narcissistic-personality-disorder/symptoms-causes/syc-20366662