اضطراب‌هایی با شدت بالا یا ترس‌های شدید که به صورت ناگهانی در فرد ایجاد می‌شود و همراه با واکنش‌های جسمی شدید است، حمله پانیک نام دارد. افرادی که دچار حمله پانیک میشوند یکی از بدترین تجربه‌های خود را دارند. زیرا حالت مرگ یا حالتی شبیه حمله قلبی به آنها دست می‌دهد. بعضی اوقات وقتی فرد در خواب است دچار پانیک اتک می‌شود که بیدار شدن ناگهانی فرد و وحشت‌زدگی را به همراه دارد.
توجه کنید که حمله پانیک قابل پیش‌بینی نیست و گاهی اوقات فرد بدون هیچ دلیلی دچار این حمله می‌شود. بنابراین فرد مبتلا به پانیک دائما نگران این است که مبادا دوباره دچار حمله شود و در شرایط مناسبی قرار نداشته باشد. همچنین این حمله‌های ناگهانی باعث گیج‌شدن فرد است و دائما فکر می‌کند که چرا این اتفاق افتاده است. احساس بیهوش‌شدن، دیوانگی، خفگی، سکته‌کردن و مرگ به او دست می‌دهد. به طور کلی کیفیت زندگی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
علت‌های به وجود آمدن حمله پانیک
از آنجایی که علت اصلی پانیک اتک مشخص نشده است، مجموعه‌ای از عوامل را را باعث ایجاد آن در نظر گرفته‌اند.
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
- داشتن تجربه تلخ و استرس‌زا که از گذشته تاکنون همراه بیمار است.
- اتفاقات و فشارهای جاری زندگی
- داشتن برخی از بیماری‌های جسمی نظیر: قند خون پایین یا هیپوگلسمی، پرکاری غده تیروئید، درست بسته‌نشدن یکی از دریچه‌های قلب
- استفاده بیش از اندازه از نیکوتین، الکل و کافئین
- مصرف برخی از داروها که با عوارض جسمانی همراه است.
علائم حمله پانیک یا وحشت‌زدگی
از آنجایی که حمله پانیک بدون هشدار قبلی است، علائم آن در ده دقیقه اول به اوج می‌رسد و تا ۲۰ دقیقه الی نیم ساعت تمام می‌شود. این نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ضربان قلب بالا
- تنگی نفس یا احساس خفگی
- کرامپ شکم یا همان دردهای شکمی
- حالت تهوع
- احساس ضعف، سرگیجه یا سبکی سر
- لرزش
- حالت تهوع
- درد در قفسه سینه
- ایجاد احساس غیرواقعی یا مسخ واقعیت
- بی‌حسی و کرختی بدن
- عرق کردن زیاد
- از دست دادن کنترل
تشخیص حمله پانیک
از آنجایی که روش مشخصی برای تشخیص پانیک اتک وجود ندارد، پس از مراجعه فرد به پزشک (با داشتن بعضی از علائم گفته‌شده در بالا)، پزشک موردهای حمله پانیک، بیماری قلبی یا تیروئید را بررسی می‌کند. برای تشخیص دقیق‌تر باید معاینه فیزیکی و بالینی (عواملی که باعث افزایش استرس فرد است) انجام شود. همچنین آزمایش‌ها و چکاپ‌هایی نظیر آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید و نوار قلب و الکتروکاردیوگرام برای بیمار باید در نظر گرفته شود.
درمان حمله پانیک
هر فرد مبتلا به پانیک اتک، برای بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی خود، باید پیگیری درمان را انجام دهد. بسیاری از پزشکان، روش‌های دارودرمانی و روان‌درمانی را بکار می‌برند. در بعضی موارد ممکن است از هر دو روش استفاده کنند.
روان‌درمانی برای حمله پانیک
از اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین روش درمان وحشت‌زدگی، گفتگو درمانی یا روان‌درمانی است. در این روش، درمان‌گر به شناخت و رفتار بیمار به خصوص در علائم جسمانی و اضطراب تمرکز می‌کند و راه‌های مبارزه با آن را هم به بیمار آموزش می‌دهد. روش شناختی-رفتاری بیمار را متوجه این می‌کند که حملات پانیک خطرناک نیستند. همچنین روان‌درمانگر با بازسازی علائم پانیک اتک، به بیمار کمک می‌کند تا رفتارهای مناسب و کارآمد را جایگزین مصرف داروهای آرامش‌بخش، داد و فریاد و مراجعه به اورژانس بکند. این روش درمانی، تقریبا به زمان و تعداد جلسات زیادی نیاز دارد. طی چند هفته، علائم حمله پانیک به طور چشم‌گیر کم می‌شود. برای بهبود و پیشرفت نسبتا کامل ارتباط خود را با درمان‌گر قطع نکنید.
دارو درمانی برای حمله پانیک
مصرف دارو به تنهایی این بیماری را از بین نمی‌برد و در مواردی که حملات پانیک شدید است، می‌تواند موثر واقع شود. درصورتی که سبک زندگی خود را تغییر دهید و در کنار آن از روان‌درمانی هم استفاده کنید، دارودرمانی می‌تواند تاثیر خود را نشان دهد.
یکی از داروهایی که برای بهبود علائم پانیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها بر سروتونین اثر می‌گذارند. از قطع کردن یهویی و خودسرانه آنها خودداری کنید و تا زمان تشخیص و تجویز پزشک، داروها را بصورت مداوم استفاده کنید.
در بعضی از موارد به خاطر کم‌کردن سریع علائم حمله پانیک، داروهای ضد اضطرابی تجویز میشوند. تاثیر این داروها بر سیستم عصبی مرکزی است. خاصیت آرام‌بخشی سریع دارند (بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت) ولی به شدت اعتیادآور هستند.
کنترل و مدیریت حمله پانیک
از آنجا که حمله پانیک ناگهانی ایجاد می‌شود، انجام دادن موارد زیر به کم‌کردن شدت حمله کمک زیادی می‌کند.